Kişinin ağırlıklı olarak kullandığı merkezler ve bölümün tüm potansiyel işlev ve eğilimlerine "mizaç" denir.
Kişinin mizacının çevresel (kültür, eğitim, yaşanılan olaylar) ve doğuştan gelen (cinsiyet, zeka, biyolojik özellikler) etkenlerle etkileşimi sonucu oluşturduğu eylemsel, zihinsel, duygusal işleyiş ve görünümüne "kişilik" denir. Bu tanımın ışığında bakıldığında aynı mizaç yapısına sahip insanların farklı kişilik görünümleri sergilemelerinin neden ve nasıl olduğu anlaşılabilir. Yine bu tanım çerçevesinde; bir kişinin mizacı değişmediği halde hayat sürecinde farklı kişilik görünümleri sergileyebileceği anlaşılabilir.
Her bir insan doğuştan bu 9 temel mizaç yapısından biri ile doğar. Kişiliğin ana - temel harcını oluşturan bu yapı, eğitim, çevre, kültür gibi dış şartlar ve cinsiyet, zeka, biyolojik özellikler gibi iç şartlar ile etkileşerek kişilik görünümünü oluşturur. Bu durumu bir tohumun toprağa ekilip; hava, su ve güneşe maruz kalarak gelişmesine benzetebiliriz. Her bir çocuk 9 farklı temel mizaçtan biri ile doğar. Bu mizaç değiştirilemez. Bir elma tohumunu yalnızca elma programı taşıması gibi. Ancak tohumun çürümeye terk edilmesi ya da toprağa ekilip yetiştirilmek üzere uygun koşullar altında geliştirilmesi ile mümkündür. Bir elma çekirdeğinden portakal elde edilemez. Ama bir elma çekirdeğinden sağlıklı ya da sağlıksız bir elma ağacı elde etmek onun yetiştirilme koşullarıyla bağlantılıdır. İşte her bir çocuk doğumuyla getirdiği bu mizaç üzerinden çevresiyle etkileşime girer. Ve etkileşim içine girdiği çevrenin yapısı onun gelişimini etkiler.
Ebeveynler çocuğun mizaç yapısını değiştiremezler ama o mizaçtaki çocuklarının sağlıklı ya da sağlıksız gelişimi; anne - baba ve çevrenin olumlu ya da olumsuz etkilerine bağlıdır. Mizaç tiplerini bilerek ve farkındalık sağlayarak önce kendimizi tanır , kabul ederiz daha sonra ilişkilerimizde bu olumlu etkiyi yakalarız.
Dokuz Mizaç Tipleri nelerdir?
DTM1: Kusursuzluğu arayan mizaç tipi/ Mükemmeliyetçi
DTM2: Duyguları hissetmeyi arayan mizaç tipi / Yardımsever
DTM3: Hayran olunacak kendilik imajı arayan mizaç tipi / Başarı odaklı
DTM4: Duyguların anlamını arayan mizaç tipi / Traji romantik
DTM5: Bilginin anlamına ulaşmaya çalışan mizaç tipi /Araştırmacı
DTM6: Entelektüel dinginlik arayan mizaç tipi/ Sorgulayıcı
DTM7: Keşfetmenin hazzını arayan mizaç tipi/ Maceracı
DTM8: Mutlak güç arayan mizaç tipi / Güçlü lider
DTM9: Fiziksel (Duyumsal- Hareketel) konfor arayan mizaç tipi/ Barışçı, uyumlu
